Frustratie over het kabinet? Wij komen met het menu voor herstel.

Het conflict tussen Israëli’s en Hamas roept heftige emoties op. Wie durft te beweren dat beide kanten hun eigen verhaal en grieven hebben, wordt onmiddellijk tot vijand verklaard. Je bent óf een vuile zionist, óf een naïeve ‘Palliknuffelaar’. Een middenpositie lijkt niet te bestaan. Han windt zich zichtbaar op over de geschiedvervalsing die aan beide zijden plaatsvindt. Geschiedenis is volgens hem een gevaarlijk vak — niet alleen omdat het wordt herschreven, maar omdat het dient als brandstof voor oorlog en bloedbaden.Wat hem verbaast, is de woede die ontstaat zodra je de ideologie en oorlogsvoering van Hamas fileert. Hij benadrukt dat Hamas, Hezbollah en soortgelijke bewegingen niet de “ware islam” vertegenwoordigen, maar moderne ideologieën aanhangen die vrijheid en democratie actief bestrijden. Bij wijze van spreken kust hij het vaandel van de Moetazelieten — een groep uit de vroege islamitische geschiedenis die rationeel denken en vrije wil verdedigde. De Moetazelieten, wie waren dat eigenlijk?

John is volledig in de ban van De Wisselwachter, het nieuwste boek van Geert Mak. Deze biografie van Harry Hopkins, de invloedrijke vertrouweling en troubleshooter van president Roosevelt, vormt voor hem en Han de aanleiding om in gesprek te gaan over hoe onze kijk op het verleden voortdurend verandert. Han ziet opvallende parallellen tussen de hedendaagse MAGA-beweging van Trump en de felle Amerikaanse oppositie destijds tegen Roosevelts steun aan Engeland in de oorlog tegen Nazi-Duitsland. En dan Churchill – was hij werkelijk de grootste Brit aller tijden?

Wat brengt zoveel mensen ertoe hun hart te verliezen aan dictaturen en terreurbewegingen in verre delen van de wereld? John Knieriem constateert een nieuwe vorm van Hamas-liefde en herinnert aan de bewondering voor Mao van een halve eeuw geleden. Han denkt aan de bewonderaars van Salazar, Franco en Hitler – en vergeet bijna de fans van Orbán en Poetin.

Wat is hier aan de hand? Volgens Han hebben vooral intellectuelen een neiging tot het omarmen van samenhangende denksystemen. Ze vinden logica en schoonheid in maatschappelijk modellen van elders. Die mogen dan ongeschikt zijn voor Nederland, maar daar – ver weg – zouden ze wonderwel werken.

Han haalt een klassieker aan: Het Verraad der Klerken, en citeert zijn leermeester Henk Bakker: “De democratie is bij intellectuelen niet in goede handen – maar wél bij gewone mensen.

Deze dagen zitten de kardinalen opgesloten in het Vaticaan om een nieuwe paus te kiezen.
John  een trouwe zoon van de Reformatie, ergert zich aan het stelletje ijdeltuiten in rode mantels en aan de overdadige pracht en praal van Rome. Han van der Horst ziet dat anders: als katholiek gedoopt en gevormd herkent hij ook de zonzijde.

De heren bespreken het pausschap. Tot John’s verbazing blijkt Han in principe zelfs pausverkiesbaar, al acht hij zijn kansen zelf nihil. Daarna gaat het gesprek verder over de betekenis van het ambt, de rol van de pauselijke staat en hoe je als paus — met een beetje geluk — toch invloed kunt uitoefenen op de hele wereld.

In deze aflevering leggen John en Han  bloot hoe de overheid na het Kerstarrest opnieuw kiest voor leugens en ficties. Onder het mom van ‘werkelijk rendement’ worden gewone mensen weer in een moeras van onrecht getrokken – precies zoals bij de toeslagenaffaire. Box 3 laat zien hoe ver de politiek zich heeft verwijderd van eerlijk bestuur. Een gesprek over belasting, onteigening en het verraad van de rechtsstaat. Luister en laat je wakker schudden.

De Paus is overleden. Voor John en Han is dat een mooie aanleiding om het te hebben over zijn baas: de God van Abraham, Isaak en Jacob – de meest succesvolle god uit de geschiedenis. Miljarden christenen en moslims geloven dat er buiten hem geen andere god bestaat en proberen zich te houden aan zijn talrijke leefregels.  Alle reden dus om zijn loopbaan eens onder de loep te nemen. Die begon duizenden jaren geleden, toen hij nog de lokale hemelgod was van een klein nomadenvolk. Een god van schaapsherders, een stadsgod, een krijger. Helaas hadden we geen tijd om het ook nog te hebben over zijn vrouwelijke concurrentie. Dat bewaren we voor een volgende keer. Bijvoorbeeld met Pinksteren.

Iedereen heeft tegenwoordig de mond vol van hybride oorlogvoering, Russische desinformatie en beïnvloeding via sociale media. Maar zelden hoor je iemand praten over wat we daar als Europa tegenoverstellen — behalve dan een schouderophalende bezuiniging hier en daar. Nederland snijdt juist in de opleidingen die we keihard nodig hebben: moderne talen en culturele studies. Russisch? Arabisch? Mandarijn? Ach, er zou ‘geen belangstelling’ meer voor zijn. Maar zonder diepgaande kennis van andere talen én culturen — zeker van landen die geopolitiek een rol van betekenis spelen — sta je machteloos in een wereld waar beïnvloeding subtiel en indirect is. In deze aflevering vragen Han en John zich af waarom we ons blindstaren op Engels als enige toegang tot de wereld. Ze pleiten voor een herwaardering van culturele intelligentie als strategisch wapen. En voor een krachtiger Europese stem in de wereld — niet alleen via politiek en economie, maar juist via taal, verhalen en media. Want wie zijn eigen verhaal niet vertelt, laat het aan anderen over.